Vakcine u veterinarskoj medicini: Upotreba i utjecaj na javno zdravlje

Abstract

Vakcine su biološki produkti čiji je glavni cilj stimulacija imunog sistema na prisustvo vakcinalnog antigena kako bi organizam u slučaju prirodnog kontakta s istim mogao brzo i efikasno odgovoriti produkcijom antitijela. Konvencionalni način dobijanja vakcina uključuje upotrebu različitih metoda inaktivacije ili atenuacije (oslabljivanja) uzročnika. Danas, korištenjem savremenih tehnologija, koje uključuju genetsku manipulaciju, moguće je dobiti vakcine koje su jeftinije za proizvodnju, efikasnije, ne zahtijevaju visok nivo biosigurnosti i omogućavaju diferencijaciju između vakcinisanih od prirodno inficiranih životinja što je u veterinarskoj medicini od naročitog značaja. U veterinarskoj medicini vakcine se koriste za više od 400 oboljenja koja uzrokuju virusi, bakterije i paraziti. Pored uzročnika infektivnih oboljenja razvijene su vakcine i protiv neinfektivnih oboljenja kao i za svrhu genetske terapije. Uslijed rasta populacije ljudi došlo je i do povećane potražnje za animalnim proteinom koja raste svake godine. Vakcinacijom životinja čiji se proizvodi koriste u ishrani ljudi smanjuje se mogućnost prenosa oboljenja prenosivih hranom čime se osigurava kvalitetnija i sigurnija hrana. Zoonoze predstavljaju, uz antimikrobnu rezistenciju, jednu od glavnih prijetnji po javno zdravlje. Razvijen je veliki broj vakcina protiv zoonotskih oboljenja koje sprečavaju širenje uzročnika između ljudi i životinja i koje su danas u širokoj upotrebi. Implementiranjem programa vakcinacija na lokalnom (farme), nacionalnom i regionalnom nivou smanjuje se šansa za razvojem oboljenja, a samim tim i upotrebom antibiotika čime se doprinosi borbi protiv antimikrobne rezistencije.